Миллий Фанлар Академиясининг Гуманитар тадқиқотлар маркази раҳбари, тарих фанлари доктори, профессор Чўпон Койчуманова Конституциявий конференциянинг 23 ноябрдаги йиғилишида янги Конституция лойиҳасининг 23-моддасига эътибор қаратди.
Унда “босма нашрлар, шу жумладан электрон оммавий ахборот воситаларидаги нашрлар, телевидение ва оммавий тадбирларда Қирғизистон халқларининг умумеътироф этилган ахлоқий қадриятлари, анъаналарига, шунингдек халқаро меъёрларга зид бўлган нарсалар тақиқланади” дейилган.
«Қадрият ва анъана тушунчаси ҳамма учун ҳар хил. Бугун ким қадрият ва урф-одатлар қандайлигини белгилайди? Кейин сиз ушбу қадриятларни ва урф-одатларни қонунда санаб ўтишингиз керак, аммо буни ҳеч ким қилмайди, чунки улар ҳамма учун фарқ қилади. Агар ушбу баёнот кимгадир ёқмаса, ҳар қандай одам ушбу моддани ўзига жалб қилиши мумкин. Жамият ушбу моддани танқид қилмоқда, бу катта тортишувларга олиб келади. Бу модда инсон ҳуқуқларининг яхшигина бузилиши», — деди Койчуманова ва Конституциявий Кенгаш аъзоларидан ушбу меъёрга алоҳида эътибор беришни илтимос қилди.
20 ноябрь куни Президент вазифасини бажарувчи Талант Мамитов Конституциявий конференцияни ташкил этиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Унга Қирғизистон – Россия Славян университети Халқаро ва конституциявий ҳуқуқ кафедраси мудири Бекбосун Борубашев раҳбарлик қилди.
17 ноябрь куни Жўқорғу Кенгес мамлакат Асосий қонунининг янги лойиҳасини жамоатчилик муҳокамасига тақдим этди. 80 депутат Конституцияга ўзгартириш киритиш учун референдум ўтказишни таклиф қилувчи қонун ташаббуси билан чиқди. Аммо қонун лойиҳаси муаллифи ҳали номаълум.
Янги Конституция лойиҳаси президент ваколатларини кенгайтирди ва давлат бошқарувига халқ қурултойи институтини киритди. Президент давлат бошлиғи бўлиб, ижро этувчи ҳокимиятни бошқаради, давлатнинг ички ва ташқи сиёсатини белгилайди. У икки марта беш йиллик муддатга сайланиши мумкин, ҳукумат тузилиши ва таркибини белгилайди. Лойиҳада, шунингдек, ижро этувчи ҳокимият бошлиғи президент ва унинг ходимлари эканлиги таъкидланган. Парламент аъзолари сони 120 тадан 90 кишига камайтирилди.
Ижтимоий-сиёсий муҳитда бундай ўзгаришлар ҳокимиятни зўрлаш, ҳокимиятни бир қўлига жамлашга уриниш ва мамлакат келажагига зарба сифатида баҳоланади. 22 ноябрь куни бир неча юз киши Бишкек марказида мамлакат конституциясини қолдиришни ва унга ўзгартиришлар киритиш учун референдум ўтказмасликни талаб қилиб тинч намойишга чиқишди.
